BAŞARILI BİR FRANCHISE SİSTEMİ İÇİN

Franchising sisteminde büyüyen ve gelişen çok sayıda başarılı iş gördüm. Ancak aynı zamanda önce başardığını sanan fakat çok başarısız olanları gördüm. Başarılı olanların izlediği yollar çeşitli ve değişken iken, başarısız olanların izledikleri yol ise şaşırtıcı bir şekilde gözle görünür ve birbirine benzeyenlerdi. Başarısızlık, başarı gibi tesadüfen ortaya çıkmaz. Başarısızlığın ortaya çıkma sebepleri insanların yapmış oldukları yanlış seçimler ile ilgilidir. İşte yaptığımız hatalar genellikle önlenebilir düzeltilebilir hatalardır. Bu makalemde bir sistemin veya işin franchise edilmesinde şirketlerin çok sık yaptık-ları hataları belirtmeye veya tespite çalışacağım.
Hazırlık ve Amaç
Muhtemelen franchisorlar tarafından en çok yapılan hataların başında planlama eksikliği gelmektedir. Genellikle yeni franchisorlar; avukatlarının, franchise sözleşmelerini ve diğer belgelerini, bu belgelerin kapsadıkları iş kararlarının, içeriklerinin önemine fazla hassas davranmadan işi ve sistemi gerçek anlamda koruyan önlemleri dikkate almadan hazırlamalarını ya önemsemez ya da ilgilenmezler. Frachising sistemi içerisinde küçük hatalar o kadar çok tekrarlanır ki sonunda bunlar çok büyük hatalara yol açarlar. Telif hakkı ücretindeki yüzde birlik bir hata 100’ün üstünde franchisee ile çarpıldığında milyonlarca dolar zarara yol açabilir. Bu detay bile başarıyla başarısızlık arasındaki bir farktır. Girişimci bir franchise teklifini, sözleşmesini yapılandırırken alması gereken, onlarca sistemi tehdit eden ve ya olumlu yönde katkı sağlayan kararlarla karşılaşır. Ve bunların hepsinde markanın ve sistemin korunması adına doğru adımların atılması veya kararların yürürlüğe konulması çok önemlidir.
Strateji ve Planlama
Planlama konusuyla yakından ilgili olan diğer bir konu da “Lideri takip et” zihniyetidir ki bu genellikle franchising sürecinde kendi yolunu bulur. Birçok girişimci başarılı rakiplerini gözlemledikten sonra hemen franchising işine girerler. Çünkü başarının onların stratejilerini taklit etmeye bağlı olduğunu düşünürler. Ama bu doğru değildir. McDonald’s ülkemizde sahneye ilk çıktığından
itibaren onu taklit eden veya stratejilerini izleyen onlarca girişimci ortaya çıktı çoğu battı. Hatta aynı stratejiyi taklit etmeye çalışan kendine özgü planlama yapıp pazar stratejisi geliştirmeyen birçok uluslararası marka bile onlarca deneyimlerine rağmen ülkemizi terk etmek ve bu pazardan çıkmak zorunda kaldılar. Peki Burger King neden başarılı oldu? Çünkü kendi sistemini ülkemiz koşullarına uyarlayan, özgün kurallarını geliştirdi ve uyguladı. Sürekli farklı olmaya, marka pazarlama stratejisinde ülke koşullarını doğru analiz edip uygulamaya cesaret etti. Yani kendine özgü planlama ve strateji geliştirdi önce ürününü doğru konumlandırıp müşteri memnuniyeti odaklı çalıştı. Sık sık en büyük ve başarılı franchisorları taklit eden ve onların stratejisini uygulamaya çalışan franchisorlarla karşılaşırız. Ne yazık ki bunların işi belirli bir süre sonra başarısızlıkla sonuçlanır. Başarının anahtarı bu durumda farklı olmakta yatar. Rakipler iyi bir planlama yapmış olsalar da yeni franchisorun şartları farklı olacaktır. Farklı bir iş modeli. Farklı yönetim ekibi. Farklı felsefe. Farklı Pazar.
Farklı yatırım gereği. Farklı eğitim gerekleri. Ve farklı rakipler. Sanayi liderinin stratejisini taklit etmek bir strateji değildir. Bu genellikle felaket reçetesidir. 

Operasyon
Yeni franchisorlarda tipik olarak benzer olan bir düşünce veya uygulama gözlemlenmektedir. Zaten başarılı bir işi yürütüyorlardır. Bu işleri kuran girişimciler hemen hemen zengin kaynaklara sahiptirler, kendilerine güvenmektedirler. Sermayelerini arttırmak için zor işleri yapma becerilerine sahiptirler. İşlerini dışarıdan yardım almadan kurmayı başarmışlardır. Peki, o zaman franchising onlar için ne gibi bir fark yaratacaktır? Franchising işi, franchisorun çeşitli alanlarda uzmanlığa sahip olmasını gerektirir. Stratejik planlama, kurumsal gelişme, finansal analiz, franchise sözleşmelerinin