PANDEMİ VE YENİ NORMALDE FIRSATLAR
Corona salgını 2020 yılı ve devamında sağlık krizinin dışında tüm sektörlere yönelik krizi de beraberinde getirdi. Ülkemizde olduğu gibi tüm dünyada ile etkisi sayısal değerlerine ulaştığımız Amerika’da milyonlarca kişi işini kaybetti. Vaka sayıları tırmandıkça ülkelerin ekonomileri inişe geçti. Alıştığımız yaşam düzenini altüst eden pandemi, yeni normal olarak tanımlanan sosyal mesafe kavramı ile çeşitli sektörlerde milyonlarca kişi ya işsiz kaldı ya da gelir kaybı yaşadı. Devlet daireleri ve özel sektör çalışanlarının önemli bir kısmı evden çalıştı. Küçük ve orta
ölçekli işletmeler salgın yüzünden uygulanan kapanmalarla zora girerken, teknoloji şirketlerinin önemi bir daha gözler önüne geldi, piyasa değerleri yükseldi. Özellikle her türlü dağıtım işi yapan şirketlerin hem pazarı tahminlerin üzerinde büyüdü dolayısı ile gelirleri ciddi oranda arttı.Ekonomide yaşanan durgunluk, ülkemizde de kurlarda yaşanan sert dalgalanmalar dolayısı ile şirketlerin yakın gelecek planlarını çok olumsuz yönde etkiledi. Ülkemizde ekonomik ve sosyal şartların değişimine neden olan pandemi, bu kriz içerisinde kendi fırsatlarını da doğurdu. Özellikle tüketim anlamında insanların bu dönemde sıklığı ve çeşitliliğinde değişim gösterse de devam ettiğini gözlemledik. Mastercard tarafından yapılan araştırmada, salgın döneminde en hızlı sıçrama yapan küçük işletmelerin; kasap, manav ve fırınlar olduğunu e-ticarette yaşanan ivmenin devam edeceğini ortaya koydu. Yine yapılan başka araştırmalarda ise, ülkemizde eve kapanma dönemi sonrası alışveriş yapan tüketicilerin yarıdan fazlasının kendi çevresindeki dükkanları kullanmaya başladıklarını ve karantina başladığından buyana yakın çevrelerinde yeni dükkân ve mağazalar keşfettiklerini belirtmişler. Araştırma sonuçlarına göre ülkemizde her üç kişiden biri yerel kafeleri özlediğini, yine yaklaşık üçte birinin maddi sıkıntılarından kurtulmalarına yardımcı olmak için
gelecekte yakın çevrelerindeki kafe ve restoranları daha fazla ziyaret edeceklerini belirtmişler. Bu bilgiler ışığında bir başka yenilikçi düşünce ise ‘Evde kendin pişir kendin ye’ yaklaşımında, birçok hazır gıda firmasının uyguladığı sistemde dondurulmuş gıdalar ayrı ayrı paketleniyor ve müşterilere bu şekilde teslim ediliyor. Müşteriler ürün ambalajlarını kişisel güvenlik tedbirlerini alarak açıyor ve ürünleri kendi imkanları ile pişirerek tüketiyorlar. Pandemi döneminde uygulama şekli değişen ve fark yaratan diğer uygulamalarda ise tüm hizmetlerin internet üzerinden alınması yoğun internet kullanımı bilişim sektörüne yatırım yapan firmaların bu süreçte kazananların en önemlileri olduğunu söylemeliyim. Online olarak verilebilecek hizmetlerin sayısı son derece fazla. Spor uygulamaları, sanal eğitimler, e-kitaplar, dergiler sanal müze turları kullanıcıların internet üzerinden kolayca ulaşabileceği deneyimler arasında yer aldı. En son olarak pandemi döneminde yukarıda belirttiğim online alışveriş hizmetlerinin yoğun ilgi görmesi, bu duruma hazırlıksız yakalanan firma/markaların sistemlerinin olmaması veya teslimatta yaşadıkları çeşitli sıkıntılar rakiplerinin çok işine yaradığını söylemeliyim. Bu arada evden çalışma süreci bu sektöre yönelik çağrı merkezlerinin de eve taşınması birçok sıkıntı yaşatsa da maliyet anlamında ciddi avantajları beraberinde getirdi. Özellikle büyük şehirlerdeki call centre hizmet çalışanlarının tüm Anadolu’ya yayılarak eleman sıkıntısını da avantaja dönüştürdüklerini belirtmeliyim. Bu süreçte kendilerini geliştiren firmalar/markalar ise ürün çeşitliliklerini artırarak, aynı gün teslim hizmetine imza atarak müşterilerinin beğenilerini kazandılar.